Ngày 26 tháng 6

Thánh Ða minh Hê-na-rết Minh

Giám mục, tử đạo (1765-1838)

1. Tiểu sử

Thánh Ða Minh Hê-na-rết Minh sinh ngày 29.12.1765 tại Ba-ê-na, nước Tây Ban Nha. Năm 18 tuổi, người gia nhập Dòng Ða Minh và được trao tu phục tại Xan-cơ-rô-ca ở Gơ-ra-na-đa ngày 30-8-1783. Khấn xong, người xin gia nhập tỉnh dòng Phi-líp-pin và người đã theo phái đoàn của cha I-nha-xi-ô Ðen-ga-đô đi Phi-líp-pin. Tàu cập bến Ma-ni-la ngày 09.7.1786.

Tại Ma-ni-la, người vừa dạy môn văn chương cho trường Tô-ma, vừa tiếp tục học thần học, cũng như tiếng Việt. Ngày 20.9.1789, người thụ phong linh mục và được sai đến Miền Bắc Việt Nam. Ngày 29.10.1790, người đến Miền Bắc cùng với các linh mục Dòng Ða Minh là Ðen-ga-đô, Vi-dan và Ca-ti-ta. Tại đây, người học tiếng Việt và được bổ nhiệm làm giám đốc chủng viện Tiên Chu, sau đó làm cha chính giáo phận, rồi làm bề trên Dòng Ða Minh.

Tháng 9 năm 1800, đức thánh cha Pi-ô VII chọn người làm giám mục hiệu tòa Phét-xa, phụ tá đức cha I-nha-xi-ô Ðen-ga-đô. Hai năm sau, người được tấn phong làm giám mục tại Phú Nhai ngày 09.02.1801. Người sống rất tốt lành, giàu lòng bác ái. Người được thầy Phan Sinh Ðỗ Văn Chiểu làm phòng bộ giúp đỡ đắc lực.

Trong lúc vua Minh Mạng cấm đạo, đức cha Minh và thầy Chiểu phải lẩn trốn sang Kiên Lao, nhưng sau đó bị bắt ngày 09.06.1838 tại Hà Quan, bị nhốt vào cũi và giải về Nam Ðịnh. Trên đường ra pháp trường, đức cha Minh nét mặt hân hoan, miệng thầm thĩ nguyện kinh và giơ tay ban phép lành cho các tín hữu đang khóc thương người hai bên đường.

Tại pháp trường, đức cha Minh muốn chứng kiến cái chết anh dũng kiên trung của người môn đệ yêu quí là thầy Phan Sinh Chiểu nên xin xử trảm thầy trước. Viên quan đồng ý đã chém đầu thầy giao cho giám mục. Người trân trọng đón lấy rồi ngửa mặt lên trời cầu nguyện trang nghiêm như đang dâng lễ vật đẫm máu lên Thiên Chúa. Ðến lượt mình cha nghiêng đầu cho lý hình thi hành phận sự. Hôm đó là ngày 26.6.1838, Thiên Chúa đã gọi đức cha Minh về trời làm ngành thiên tuế tử đạo, chấm dứt 73 năm trên dương thế với 48 năm phục vụ tại Việt Nam, 38 năm giám mục.

Thi hài đức cha được lý hình an táng ngay tại pháp trường, nửa tháng sau, các tín hữu mới đem thi hài của người về Lục Thủy ; còn đầu bị treo ở cổng thành 3 ngày rồi ném xuống sông Vị Hoàng. Vài ngày sau, một dân chài Công giáo may mắn vớt được, các tín hữu đưa về an táng chung với thi hài. Sau cơn bách hại, họ long trọng đưa hài cốt đức cha về tòa giám mục Bùi Chu.

Ðức giáo hoàng Lê-ô VIII suy tôn người lên bậc chân phước ngày 27.5.1900. Ðức thánh cha Gio-an Phao-lô II đã phong người lên bậc hiển thánh ngày 19.6.1988.

2.  Hậu phương và tiền tuyến

Hầu hết những người sống đời thánh hiến đều cảm nhận được sự hỗ trợ về cả tinh thần lẫn vật chất từ gia đình. Có lẽ hình ảnh đẹp và đáng ghi nhớ nơi cuộc đời Thánh Đa Minh Hê-na-rê Minh đó là khi cha thi hành sứ vụ truyền giáo tại Việt Nam, trong giai đoạn bách hại đạo gay gắt nhất, cha đã soạn một lời kinh đơn sơ để gởi về cho đứa cháu năm tuổi nơi quê nhà, xin cháu cầu nguyện cho cha. Lời kinh đơn sơ như sau:

“Lạy Chúa Giê-su rất dịu hiền là cha của lòng con. Xin Chúa vì cuộc tử nạn thánh, vì công nghiệp và lời Đức Mẹ chuyển cầu, xin đoái thương đến bác của con là Đức Giám mục Đa Minh. Xin gìn giữ bác khỏi mọi sự dữ. Xin cho bác yêu Chúa thiết tha, trung thành phục vụ Chúa suốt cuộc đời. Và nếu cần để tôn vinh và làm hiển danh Chúa hơn, xin cho bác được phúc đổ máu mình và hiến dâng mạng sống cho tình yêu Chúa để làm chứng cho đức tin. Amen".

Cô cháu bé đã dâng lời nguyện đó hằng ngày, dù em biết rất ít về bác của mình. Chúa đã nhận lời khẩn xin tha thiết của hai bác cháu tại hai phương trời xa xăm, hậu phương và tiền tuyến.

Tại Ma-ni-la, thầy He-na-res vừa tiếp tục học thần học, vừa dạy văn chương cho học sinh trường thánh Tô-ma. Năm 24 tuổi, thầy được thụ phong linh mục và được gửi đi truyền giáo tại Bắc Việt. Cha đã được trao phó việc coi sóc chủng viện Tiên Chu. Trong nhiều năm, cha kiên trì dạy các chủng sinh học tiếng La-tinh và giúp họ rèn luyện các nhân đức. Cha được Tỉnh Dòng ủy nhiệm làm Bề trên các cha Dòng Đa Minh tại Việt Nam lúc bấy giờ.

Sau mười ba năm truyền giáo, cha He-na-res Minh được tấn phong giám mục, khởi đầu một giai đoạn phục vụ trong bình an kéo dài hơn 20 năm. Với tinh thần phục vụ cao, đức cha Minh thường chọn cho mình những họ đạo xa, nơi rừng sâu nước độc. Linh mục Héc-mô-si-la Vọng đã viết về đức cha Minh như sau: "Ngài là một thủ lãnh thanh khiết trong đời sống, là vị mục tử nhiệt tâm không hề mỏi mệt vì ơn cứu độ các linh hồn và là đấng khao khát mãnh liệt phúc tử đạo. Ngài sẵn sàng lên đường bất cứ lúc nào trách nhiệm đòi hỏi, dù đang nửa đêm khuya vắng. Ngài có lòng đạo đức trổi vượt, biểu lộ qua việc cầu nguyện không ngừng, đồng thời siêng năng nghiên cứu các giáo phụ. Ngài sống nghèo khó Tin Mừng thực sự, và như một người cha hiền dịu, ngài quảng đại với những người xấu số. Đó là những nhân đức chính mà ngài luôn nêu gương".

Sứ vụ truyền giáo tưởng chừng như bình an hoan lạc. Thế nhưng, không lâu sau đó giữa cơn bách hại của vua Cảnh Thịnh, các quan quân được lệnh lùng bắt các giáo sĩ. Một giáo dân đã lừa cho đức cha trú ẩn và tố giác đức cha. Đức cha đã bị bắt khi trú ngụ tại nhà giáo dân ấy. Quan quân nhốt đức cha vào cũi.

Trước khi khởi hành ra pháp trường, nhiều binh sĩ đã trót nhát sợ đạp lên Thánh Giá, đến quỳ khóc lóc trước cũi, xin đức cha cầu nguyện và tha thứ. Đức cha đã nhân ái an ủi họ và giúp họ thống hối đền tội. Trên đường ra pháp trường, đức cha Minh ở trong cũi với nét mặt hân hoan, miệng thầm thĩ nguyện kinh và giơ tay ban phép lành cho các tín hữu đang khóc thương đứng ở hai bên đường.

Hôm đó là ngày 26.6.1838, Thiên Chúa đã gọi đức cha Hê-na-rê Minh về trời lãnh ngành thiên tuế tử đạo, chấm dứt 73 năm trên dương thế, với 43 năm phục vụ tại Việt Nam, 38 năm giám mục.

Lạy Chúa, như thánh Tê-rê-sa Hài Đồng, xin Chúa cho mỗi người chúng con biết cộng tác vào sứ vụ truyền giáo của Giáo Hội bằng tấm lòng thiết tha cầu nguyện qua những lời kinh đơn sơ và sự hy sinh chân thành trong từng ngày sống của chúng con. Amen

Đa Minh Thái Bình, tổng hợp

Tham khảo nguồn tin:  https://hddmvn.net/

http://daminhrosalima.net/