Ngày 26 tháng 11

THÁNH TÔ-MA ÐINH VIẾT DỤ

Linh mục, tử đạo (1783-1839)

Tôi chỉ lo giảng đạo, cầu nguyện cùng Chúa và làm lễ thôi.

1.  Tiểu sử

Cậu Tô-ma Ðinh Viết Dụ sinh tại làng Phú Nhai, tỉnh Nam Ðịnh. Sau khi thụ phong linh mục, cha Tô-ma Dụ xin nhập Dòng Ða Minh và khấn ngày 21.12.1814.

Dưới thời Minh Mạng cấm đạo, cha bị bắt ngày 20.5.1839. Tài sản duy nhất cha đem theo mình là tràng mân côi. Mặc dù chịu nhiều cực hình, cha vẫn kiên trung với Ðức Ki-tô. Cha nói : "Sức lực tôi tuy giảm, nhưng tôi còn có thể chịu đựng được nữa. Chúa chúng ta đã chịu bao khổ cực để cứu chuộc nhân loại, tôi vẫn sẵn lòng chịu khổ để nên giống Chúa Ki-tô phần nào. Xin Chúa ban cho tôi ơn nhẫn nại chịu đựng để danh Chúa được cả sáng."

Ngày 26.11.1839 cha chịu tử đạo tại pháp trường Bảy Mẫu. Ngày 27.5.1900, đức giáo hoàng Lê-ô XIII suy tôn cha Tô-ma Ðinh Viết Dụ lên hàng chân phước. Ngày 19.6.1988, đức giáo hoàng Gio-an Phao-lô II suy tôn hiển thánh.

2.  Yêu mến Mẹ Mân Côi

Dưới thời vua Minh Mạng, đạo Công Giáo bị cấm rất gắt gao. Một hình ảnh thật đẹp mà thánh Tô-ma Đinh Viết Dụ đã để lại rất đáng cho chúng ta chiêm ngắm khi tháng mân côi vừa khép đó là: Khi cha Dụ bị bắt, quan quân đã lục xoát khắp người cha để xem ngài có giấy tờ tiền bạc gì không. Nhưng quan quân đã thất vọng, vì sau khi lục soát, chúng chỉ tìm thấy được một tràng hạt. Quả là lạ lùng, vì tài sản mà cha Dụ đem theo để vào ở trong tù lâu ngày không phải là tiền bạc hay những đồ dùng cần thiết thường ngày, mà là chuỗi hạt mân côi.

Yêu mến Mẹ Mân Côi đó là tâm tình của mọi tín hữu Ki-tô và đó cũng là tâm tình đặc biệt của những người bước theo linh đạo của thánh Đa Minh. Cậu Tô-ma Ðinh Viết Dụ sinh khoảng năm 1783, tại làng Phú Nhai, tỉnh Nam Ðịnh. Được Chúa kêu gọi từ tấm bé, cậu Dụ đã dâng mình cho Chúa trong đời sống tu trì. Sau khi thụ phong linh mục, cha Tôma Dụ xin nhập dòng Ða Minh và được khấn. Cha là một linh mục gương mẫu đạo đức, lại có lòng yêu mến Đức Mẹ Mân Côi cách đặc biệt.

Vì yêu mến Mẹ Mân Côi, nên cha Dụ cũng mang tâm tình như Đức Mẹ. Qua những biến cố xảy ra trong đời như những lưỡi gươm đâm thấu tâm hồn Mẹ, Mẹ vẫn một lòng xin vâng theo Thánh Ý Chúa. Cha Dụ cũng thế, bị bắt giam trong tù sáu tháng, cha tiều tụy và yếu sức vì những cuộc tra tấn, nhưng tâm hồn cha vẫn ý thức và xác tín rằng: "Sức lực tôi tuy giảm, nhưng tôi còn có thể chịu đựng được nữa. Chúa chúng ta đã chịu bao cực khổ để cứu độ nhân loại, tôi cũng sẵn lòng chịu những sự khổ này để nên giống Chúa Ki-tô phần nào".

Con đường cha Dụ chọn đi là con đường Mẹ Ma-ri-a đã đi, đau khổ của cuộc đời Mẹ ví như những đau khổ của cha Dụ trong giai đoạn bách hại đạo, và đích cuối cùng Mẹ đến đó cũng chính là khát vọng mà cha Dụ luôn ý thức - “danh Chúa được cả sáng”.

Yêu mến Mẹ Mân Côi theo mẫu gương của cha Dụ, chúng ta xác quyết rằng: “Trong khi lần chuỗi, không phải chúng ta lặp lại lời kinh chỉ vì lợi ích của chính lời kinh, mà vì lời kinh như là phương thế để đạt tới tình trạng suy gẫm về một Thiên Chúa sống động, hay một vài khía cạnh nào đó về Thiên Chúa… hoặc điều gì đó liên quan đến Thiên Chúa.”[1] Vì vậy, khi lần hạt mân côi, chúng ta được mời gọi làm sống lại bốn giai đoạn trong cuộc đời của Chúa Giê-su với sự hiện diện hiệp thông của Mẹ Ma-ri-a. Trong mỗi giai đoạn ấy, chuỗi mân côi giúp chúng ta lưu tâm đến một số biến cố quan trọng, và rồi khi làm sống lại các biến cố ấy, chúng ta được soi sáng cho các biến cố trong cuộc đời của chúng ta. Quả vậy: “Thường người ta tự nhiên cảm thấy thích thú khi suy niệm các mầu nhiệm mùa Vui, và cảm thấy hạnh phúc khi suy niệm các mầu nhiệm mùa Mừng. Một số người thì khóc khi suy gẫm các mầu nhiệm mùa Thương, họ khóc vì muốn tỏ bày sự hối hận, cho rằng mình đã góp phần gây nên tội ác…”; và nếu suy niệm đầy đủ thêm như Đức Thánh Cha Gio-an Phao-lô II gợi ý, thì người ta sẽ cảm nhận được Chúa đang hiện diện cùng với họ trong mọi biến cố đời thường khi suy niệm các mầu nhiệm mùa Sáng[2].

Tương tự như vậy, một cảm xúc chân thật sẽ giúp chúng ta hiểu được rằng, nếu rung động và mong muốn của chúng ta phù hợp với mầu nhiệm nào đó, khi chúng ta vừa lẩm nhẩm đọc kinh vừa làm sống lại bối cảnh của cuộc đời Chúa, lồng vào trong khung cảnh của cuộc đời chúng ta; thì sau khi đọc các lời kinh và suy niệm các biến cố, chính Chúa sẽ giúp chúng ta khám phá ra cách thức điều chỉnh con người mình nên tốt hơn; chính Chúa sẽ giúp chúng ta can đảm đi vào con đường Chúa đã đi; chính Chúa sẽ giúp chúng ta có cách ứng xử như Chúa đã ứng xử.

Lạy Chúa, khi chiêm ngắm thánh Tô-ma Đinh Viết Dụ hôm nay, xin cho con xác tín rằng: “Nếu đọc kinh Mân côi một cách thành kính và suy gẫm sâu sắc, chắc chắn con sẽ nhận được phúc lợi không chỉ cho riêng mình mà còn cho xã hội của mình nữa” (Laetitiae Sanctae). Amen

3.  Roi đòn không làm nhụt lòng dũng cảm

Quan Trịnh Quang Khanh đang ngồi chờ ở đình làng, lính điệu Cha Du đến, áo rách tả tơi. Quan hỏi: “Tên phản tặc, ngươi làm gì?” Cha thưa: “Tôi coi sóc con chiên tôi”. Quan tra hỏi Cha đã ở nhà nào, nơi Cha Liêm và các Cha khác ẩn, Cha cương quyết không nói, quan nổi giận truyền đánh Cha 21 roi. Cha dũng cảm chịu đòn, không phàn nàn một lời. Ngày hôm sau, quan điệu Cha về Nam Định. Cha phải mang gông rất nặng và bị giam trong ngục. Ra công đường nhiều lần, các quan bắt Cha khóa quá, Cha chỉ thưa gọn: “Thà chết nghìn lần còn hơn phạm tội quái gở ấy”. Mỗi lần ra công đường là phải đánh đòn, lần thứ nhất Cha bị đánh đến 90 roi, đòn vặt thì nhiều vô kể có khi kéo dài đến 2 giờ liền. Có lần Cha thưa quan rằng: “Tôi không phải là trẻ con mà các quan hỏi đi hỏi lại mãi, tôi không khóa quá, xin khép án cho tôi”. Quan tức giận, truyền giam Cha vào ngục với những người bị khép án tử hình, nên Cha phải chịu xấu hổ nhục nhã, phải xỉ vả, Cha hằng suy ngắm sự thương khó Chúa Giê-su và dù khổ sở thế nào quyết vui lòng theo chân Chúa đến cùng.

Vì lính canh rất ngặt, có một bà bổn đạo cải trang thành hành khất lẻn vào ngục thăm Cha, thấy Cha khả kính thân hình tiểu tụy vì bị giam cầm, tra tấn. Bà khóc nức nở, giơ tay đỡ chiếc gông như muốn đỡ gánh nặng cho vị tuyên xưng đức tin. Cha an ủi bà: “Phần xác Cha đã kiệt sức nhưng có Chúa ban ơn nên Cha chịu được. Xưa Chúa Giê-su đã chịu khổ vì tội người ta, bây giờ Cha phải chịu một ít để nên giống Chúa”.

Lần thứ Hai, bà vào thăm, Cha tâm sự với bà: “Bị tra tấn dữ tợn, nhưng Cha không cảm thấy đau đớn mấy, bàn tay Chúa đã nâng đỡ Cha”. Rồi Cha dặn bà thêm: “Không biết con còn được gặp Cha nữa không, con nhớ cầu nguyện cho Cha được chịu khó bằng lòng, Cha mong về với Chúa lắm nhưng không biết ngày nào. Phúc tử đạo là ơn rất trọng, con hãy xin mọi người cầu cho Cha dọn mình xứng đáng lĩnh nhận ơn trọng Chúa ban.