1.  Tiểu sử
Ðức cha Giu-se An, tên Tây Ban Nha là Ði-át Xan-giu-đô, là vị tử đạo đầu tiên của giáo phận Trung (Miền Bắc), nay là giáo phận Bùi Chu.

Cậu Giu-se An sinh ngày 16-10-1818 tại Xanh-ta Êu-la-li-a gần thành Lu-gô, nước Tây Ban Nha. Sau khi mãn tiểu chủng viện và tốt nghiệp ở đại học Côm-pốt-ten-la, người gia nhập dòng Anh em Thuyết giáo ngày 25-9-1842 tại Ô-ca-na; thụ phong linh mục ngày 23-3-1844. Người cùng với 5 tu sĩ dòng vâng lời bề trên đến Phi-líp-pin. Tại Ma-ni-la, người giữ chức giáo sư văn chương ở đại học cho tới đầu năm 1845. Sau đó người nhận lệnh sang Việt Nam và đến miền Bắc vào ngày lễ Phục Sinh 1845.

Người được giao nhiệm vụ làm giám đốc chủng viện Lục Thủy, và năm 1849, được chỉ định làm giám mục phụ tá cho đức cha Mác-ti-nô, giám mục giáo phận Trung. Ba năm sau (1852), người lên kế vị đức cha Mác-ti-nô và đặt tòa giám mục tại Bùi Chu.

Trong khoảng thời gian này, vì thiên tai, đói khổ và dịch tả, vua Tự Ðức phải tạm ngưng việc cấm đạo ở miền Bắc. Nhưng ngày 3-9-1854, vua ban chiếu chỉ cấm đạo, sóng gió lại nổi lên và cuộc bách đạo càng thêm dữ dội. Vào năm 1857, vì muốn được vua thưởng công, một vị quan mới bổ nhiệm về Bùi Chu, đã cho lính bao vây Tòa giám mục, bắt đức cha, tước đoạt thánh giá cùng nhẫn đeo và tống ngục. Hai tháng sau, người bị kêu án tử hình. Bản án được thi hành ngày 20-7-1857 tại Nam Ðịnh; đức cha An bị xử trảm, đầu bị bêu lên cây nêu cho dân chúng trông thấy, rồi buông sông. Về sau dân chài đã vớt được thủ cấp của người và an táng tại Bùi Chu; một thời gian sau, tu viện Thánh Ða Minh xin rước về Ô-ca-na, vì người là vị đầu tiên của tu viện.

Ðức thánh cha Pi-ô XII đã tôn phong người lên bậc chân phước 29-4-1951. Ðức thánh cha Gio-an Phao-lô II đã phong hiển thánh cho người vào ngày 19-6-1988.

Lời nguyện : Lạy chúa, Chúa đã tưới gội quê hương Việt Nam chúng con bằng máu của thánh giám mục Giu-se An. Nhờ sự chuyển cầu của người, xin cho hạt giống đức tin và sự nhận biết Chúa Ki-tô luôn được triển nở mạnh mẽ trên quê hương chúng con. Chúng con cầu xin.