Ngày 09 tháng 5

Thánh Giuse Đỗ Quang Hiển

Linh mục (1769 - 1840)

1.  Tiểu sử

Cậu Giuse Hiển sinh năm 1769 tại Quần Anh, thuộc tỉnh Nam Ðịnh. Gia đình đã gửi cậu đến sống với đức cha Ðen-ga-đô Y Dòng Ða Minh.

Học xong thần học, thầy Hiển được thụ phong linh mục và gửi sang Ma-ni-la. Tại đây, ngày 12.10.1812, cha đã lãnh áo dòng, và ngày 13.10.1813, cha khấn dòng Anh em Thuyết giáo. Trở về quê hương, cha Hiển được trao trách nhiệm trông coi xứ đạo Cao Mộc, cha đem hết tình để phục vụ dân Chúa.

Ngày 06.01.1833, vua Minh Mạng ra chiếu chỉ bắt đạo; tất cả các cha phải nay đây mai đó trốn tránh để phục vụ giáo dân. Ngày 20.12.1839, tại Kiên Trung, do một kẻ ngoại đạo tố cáo, cha bị quan Trịnh Quang Khanh bắt giữ và giải về tỉnh.

Vì cha không chịu đạp lên lên Thánh giá, nên quân lính đánh đòn, bắt đeo gông, nhốt cha trong ngục. Sau bốn tháng tra hỏi, vẫn không thể nào thuyết phục cha chối bỏ đức tin, quan tổng đốc Trịnh Quang Khanh kết án trảm quyết ngày 29.4.1840. Ðầu tháng 5.1840, án đã châu phê của triều đình đến.

Ngày 09.5.1840, người ta thi hành án trảm quyết cha Hiển tại Nam Ðịnh. Thi thể cha được chôn tại pháp trường, tám tháng sau mới được cải táng và chôn cất tại chủng viện Lục Thuỷ.

Ðức thánh cha Lê-ô XIII đã tôn phong chân phước cho người ngày 27.5.1900 cùng với 74 vị tử đạo khác, trong đó, có đức giám mục I-nha-xi-ô Ðen-ga-đô và Ða Minh Hê-na-rết. Ngày 19.6.1988, Đức Giáo hoàng Gio-an Phao-lô II suy tôn người lên bậc Hiển thánh.

Lễ kính vào ngày 09/5.

2.  Yêu Mến Thánh Giá Chúa Giêsu

Người tông đồ kính thánh giá

Ấn tượng đẹp nhất trong cuộc tử đạo của thánh Giuse Hiển là hình ảnh cụ già 71 tuổi, sau bao cực hình tra tấn ban ngày, mỗi tối nằm dài trong nhà lao nắn nót vẽ trên vải từng mẫu ảnh thánh giá mỹ thuật, với những nét hoa văn tinh tế, khi giáo hữu đến thăm cha phát cho mỗi người mỗi mẫu, khuyên họ cung kính suy ngẫm và xin ơn bền đỗ. Có người được ban ơn lạ vì mang trên mình hình ảnh thánh giá đó. Thế là trong tù cha vẫn phát động phong trào suy tôn thánh giá ở Nam Định. Về sau, vì số người đến xin ảnh nhiều quá cha phải nhờ một anh bạn tù khắc mẫu Thánh Giá đó vào gỗ rồi dùng mực in ra nhiều bản mới cung ứng đủ nhu cầu. Những mẫu ảnh Thánh Giá cha phổ biến, đã gây được một phong trào tôn sùng Thánh Giá, giúp người nhút nhát thêm nghị lực, giúp tội nhân hoán cải, và nhiều người sắp chết tìm lại được an bình.

Cảm nghiệm được sức mạnh của Thánh Giá Chúa, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã nói: “Không ai có thể tiếp cận và chạm vào Thánh Giá Chúa Giêsu mà không để lại một cái gì đó của chính họ dưới chân Thánh Giá, và không mang lấy một cái gì đó của Thánh Giá Chúa Giêsu vào cuộc sống riêng của mình...

Thánh Giá cho chúng ta một kho tàng mà không có sự gì khác có thể mang lại: đó là sự chắc chắn về tình yêu không lay chuyển mà Thiên Chúa dành cho chúng ta. Một tình yêu cao vời đến nỗi Ngài đã bước xuống vũng lầy tội lỗi của chúng ta và tha thứ, đã đi vào đau khổ của chúng ta và ban cho chúng ta sức mạnh để chịu đựng.

Chúng ta hãy đặt nơi Thánh Giá Chúa Kitô những niềm vui, những nỗi đau khổ và thất bại của chúng ta. Nơi đó, chúng ta sẽ tìm thấy một Trái Tim rộng mở, thông cảm, tha thứ cho chúng ta, yêu thương chúng ta và mời gọi chúng ta mang lấy tình yêu này trong cuộc sống ...”

Khi nhìn vào Chúa Giêsu bị treo trên Thánh Giá, chúng ta hãy nghĩ đến tình yêu, sự phục vụ trong cuộc đời của mình; hãy nghĩ về các Kitô hữu tử vì đạo. Khi nhìn các vị tử đạo, nhìn về cuộc sống của mình, chúng ta hãy ngước nhìn lên Thánh Giá để thấy ý nghĩa và cùng đích cuối cùng của đời sống chúng ta.

Vững vàng trong thử thách.

Tối 20.12.1839, cha Hiển đi xức dầu và giải tội cho ông Đội Nhật đang hấp hối, ông đã bỏ xưng tội lâu năm và muốn được giọn mình chết lành. Một người ngoại giáo phát giác và tố cáo với Tổng đốc Trịnh Quang Khanh. Quan liền đem quân đến vây kín làng Trung Thành. Thấy khó trốn thoát, cha cử hành một thánh lễ sốt sắng để chuẩn bị lãnh phúc tử đạo. Đến khi trời vừa tảng sáng, quân lính tìm bắt được cha và lôi ra trước đình làng.

Vì chối không chịu đạp lên Thánh Giá, quan cho đánh cha 40 roi, tiết đông giá rét góp phần làm những vết roi thêm tê buốt. Sau đó, quan truyền lấy nước lạnh dội từ trên đầu xuống, các vết thương đang rướm máu nay gặp nước thì tím bầm lại, quả đau đớn và xót xa ! Dầu vậy, cha Hiển vẫn không hề than thở rên la một lời, cha chỉ kêu tên cực trọng Đức Giêsu và suy niệm về cuộc thương khó Chúa khi xưa.

Hai ngày sau, vị linh mục được giải về Nam Định và bị giam giữ hơn năm tháng. Là một tu sĩ dòng thuyết giáo, cha không quên sứ mạng truyền bá Tin Mừng. Ngay ở trong tù, cha vẫn dạy đạo và rửa tội ch một vài tân tòng, khuyến khích các tín hữu kiên trung xưng đạo ngay trước những cực hình tra tấn. Đặc biệt cha giúp thày Tôma Toán đã một lần đạp lên Thánh Giá, tìm lại được can đảm tuyên xưng niềm tin cho đến ngày lãnh triều thiên tử đạo. Những mẫu ảnh Thánh Giá cha phổ biến, đã gây được một phong trào tôn sùng Thánh Giá, giúp người nhút nhát thêm nghị lực, giúp tội nhân hoán cải, và nhiều người sắp chết tìm lại được an bình.

Rất nhiều lần cha bị đưa ra đối chất trước tòa. Các quan khi thì tra tấn dã man, khi thì dùng lời dụ dỗ ngọt ngào, nhưng trước sau như một, cha dứt khoát không chịu xuất giáo. Cha nói : "Tôi đã già chẳng sông được bao lâu nữa, tôi sẵn sàng chết vì Đấng đã chết cho tôi".

Đầu tháng 05.1840, sau khi đã nhận án từ triều đình quan Tổng đốc Trịnh Quang Khanh truyền đem cha Hiển cùng thày Toán ra trình diện. Quan bắt hai vị đứng trước Thánh Giá rồi cho quản tượng dẫn ra hai thớt voi to lớn đứng ngay sau lưng. Theo lệnh của quan tượng, hai chú voi từ từ tiến tới đẩy hai vị đạp lên Thánh Giá. Nhưng hai vị đã khéo léo và bình tĩnh tránh ra một bên. Cha Hiển nói thẳng với quan : "Xin quan cứ tuân lệnh vua, đừng ép thêm vô ích, chúng tôi sẵn sàng chết để tỏ lòng yêu mến Chúa". Trịnh Quang Khanh nghe nói thế tức giận lắm, truyền giam thày Toán vào ngục, bỏ đói cho chết rũ tù. Còn cha Hiển, ông cho đem đi xử trảm ngay.

Khải hoàn trong vinh quang.

Khi vua Minh Mạng ra lệnh cấm đạo, cha Hiển là bạn đồng hành với Giám Mục Henares Minh trên đường lưu lạc. Năm 1838, khi Đức Cha về Xương Điền, Ngài xin về quê cũ là Quần Anh, sau lại di chuyển qua Hưng Nghĩa rồi ở họ Trung Thành suốt 9 tháng. Tuy khó khăn và luôn luôn trốn, cha vẫn cố tìm cách phục vụ cộng đồng dân Chúa cách đắc lực, cha thăm viếng từng nhà, an ủi từng người và trao ban bí tích.

Trên đường ra pháp trường, cha Giuse Hiển phải mang gông rất nặng đi giữa một toán lính, cha quì gối thinh lặng, mắt hướng về trời cao. Trong lúc chìm đắm trong lời nguyện, cha lãnh nhận một nhát gươm đem lại ngành lá chiến thắng tử đạo mà cha hằng mong ước. Hôm ấy là ngày 09.05.1840. Thi thể cha Hiển được chôn ngay tại pháp trường. Tám tháng sau, anh Phêrô Dậu, người trước cùng bị giam chung với cha vì đức tin, cải táng và đem về chôn tại chủng viện Lục Thủy.

Lạy Cha, xin ban cho con điều khó hơn cả, đó là ơn nhận ra Thánh Giá của Chúa Giêsu trong mọi nỗi khổ đau của đời con, và cho con ơn bước theo Chúa Giêsu trên đường Thánh Giá, bao lâu tùy ý Cha định liệu.

Xin đừng để con trở nên chua chát nhưng được trưởng thành nhờ đón nhận đau khổ với sự kiên nhẫn, quảng đại, nhân từ và lòng khát khao nóng bỏng có ngày sẽ được ở nơi không còn khổ đau.

Ngày đó, Cha sẽ lau khô mọi giọt lệ của những người đã yêu mến Cha, đã tin vào tình yêu của Cha giữa nỗi thống khổ, tin vào ánh sáng của Cha giữa đêm đen...

Ước gì Thánh Giá trở nên mẫu gương cho con, là ánh sáng cho đêm tăm tối, nhờ đó con không còn coi khổ đau như một tai họa hay một điều vô lý, nhưng như một dấu chỉ cho thấy con đang thuộc về Cha mãi mãi. Amen

Đa Minh Thái Bình, tổng hợp