Ngày 01/11

Thánh Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh

S. Valentino Berrio Ochoa Vinh

Giám mục, tử đạo (1827 - 1861)

1.  Tiểu sử

Cậu Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh sinh ngày 14-2-1827 trong một gia đình nghèo, đạo đức tại làng Ê-rô-ni-ô, giáo phận Vít thuộc nước Tây Ban Nha.

Năm 18 tuổi, cậu gia nhập chủng viện Lốc-rô-nô. Sau khi học xong ba năm triết với thành quả mỹ mãn, cậu trở về quê thăm gia đình và thấy cha mẹ già yếu lại phải vất vả nên cậu trở về trường xin cha giám đốc cho phép cậu sống ngoại trú để vừa học thần học vừa phụ giúp cha mẹ, và quãng thời gian đó đã kéo dài hơn hai năm. Sau khi học xong, ngày 14-8-1851, thầy Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-cô-a lãnh tác vụ linh mục và làm linh hướng chủng viện. Hai năm sau, người xin gia nhập Dòng Ða Minh tại tu viện Mân Côi, và khấn trọng vào ngày 12-1-1854.

Ngày 17-6-1857 cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa đến Ma-ni-la. Ngày 30-3-1858, cha tới Việt Nam giữa lúc cơn bách hại đạo đang trong thời kỳ gay gắt nhất. Cha luôn luôn phải hoạt động tông đồ một cách bí mật và sống ẩn dật. Chính cha đã ghi nhận lại điều này : "Cánh đồng truyền giáo này không có một ngày quang đãng... không ngày nào không có đau thương, lo toan..."

Giữa những cơn bách hại đó, người được tấn phong giám mục. Nghi lễ được cử hành vào đêm ngày 13 rạng 14-6-1858, một nghi lễ chưa từng có trong lịch sử Giáo hội. Tất cả được diễn ra một cách âm thầm dưới một căn hầm bí mật. Mũ của vị tân giám mục được làm bằng giấy, gậy là một cây tre được cuốn rơm bọc giấy trang kim.

Sau ngày tấn phong, người phải coi sóc một giáo phận trên 150 nghìn tín hữu trong khi vẫn phải sống trong căn hầm bí mật. Cũng tại căn hầm này, người đã lập tòa giám mục và luôn phải sinh hoạt trong đó vì thế mà người được mệnh danh là "giám mục hầm trú".

Nhưng rồi ngày 25-10-1861, người cũng vẫn bị bắt như các thừa sai khác và lãnh án tử hình vào ngày 1-11-1861 tại pháp trường Năm Mẫu. Thi thể của người được chôn cất tại đó, sau này được cải táng về Thọ Ninh, rồi Kẻ Mốt. Ðến đời đức cha Hiển thi hài của người được đem về quê hương (Tây Ban Nha). Ðức thánh cha Pi-ô X đã suy tôn người lên bậc chân phước ngày 20-5-1906. Ðức thánh cha Gio-an Phao-lô II đã suy tôn người lên bậc hiển thánh ngày 19-6-1988.

2.  Có một lễ thụ phong và Tòa Giám mục như thế 

Trong cuộc bách hại đạo gay gắt nhất dưới thời vua Tự Đức, đức cha Sam-pê-rô Xuyên –giám mục Bùi Chu biết mình không thể trốn thoát, vì thế ngài đã chọn cha Bê-ri-ô Ô-choa Vinh làm giám mục phó với quyền kế vị. Lễ tấn phong giám mục Va-len-tin Vinh, quả thực có một không hai trong lịch sử Giáo Hội. Đêm 25 rạng ngày 26/6/1858, đức cha Sam-pê-rô Xuyên cử hành lễ tấn phong trong nhà ông trùm Chi ở Ninh Cường. Lễ nghi được tiến hành âm thầm giữa đêm thâu, không một tiếng hát, không một người tham dự. Hai cha Ri-a-nô Hòa và Ca-rê-a Hiển làm phụ phong. Bao tay, vớ tất, tất cả đều không có, mũ ngọc của tân giám mục làm bằng giấy bìa cứng phủ giấy tráng kim, gậy ngọc là một cây nứa, đầu gậy cuốn bằng rơm cũng được bọc giấy tráng kim. Việc chuẩn bị cho ngày lễ, được ngài thuật lại trong thư gửi cho cha Ô-dê ở Ma-ni-la như sau:

"Sau ngày con được tuyển chọn, con chỉ còn vừa đủ thì giờ để tĩnh tâm. Con lắng nghe Chúa phán trong thinh lặng, không có lấy một cuốn sách nào giúp con tĩnh tâm… Không phải chỉ thiếu sách giúp tĩnh tâm, nhưng chiều áp lễ tấn phong, thấy rằng chỉ có độ một nửa khăn áo cần dùng trong nghi lễ, Đức Giám mục đại diện Tông tòa và con phải vội vàng hai tay kim chỉ đóng vai thợ may. Tạ ơn Chúa, tới đúng giờ đã định, chúng con cũng có ít khăn áo xứng đáng…" (Thư 79).

Trong thánh lễ truyền chức ấy, chẳng có giáo dân nào được nghe tiểu sử của đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh. Có lẽ giờ đây khi cầu nguyện và tưởng tượng lại thánh lễ truyền chức ấy, chúng ta có dịp một lần được nghe qua tiểu sử của ngài.

Vì thân phụ Ðức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh thường đóng bàn ghế cho một tu viện Đa Minh trong vùng, nên Va-len-tin được vào giúp lễ. Nhờ vậy, cậu có dịp tiếp xúc với cha dòng Đa Minh, được nghe cha kể chuyện về các vị thừa sai Đa Minh tại Việt Nam, về những mẫu gương dấn thân và những cuộc tử đạo anh hùng. Từ đó, cậu bé 12 tuổi ôm mãi trong lòng giấc mộng, là được làm linh mục dòng Đa Minh và đến phục vụ tại đất Việt yêu dấu.

Sau bao gian khó và nỗ lực để thực thi khát vọng là trở thành linh mục truyền giáo, ngày 14/8/1851 Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh đã được thụ phong linh mục.

Trải qua bao chặng đường, ngày 30/3/1858 cùng với cha Ri-a-nô Hòa và cha Ca-rê-a Hiển, cha Bê-ri-ô Ô-choa Vinh đặt chân lên đất Việt Nam, đến trình diện cha chính Nam và đức cha Xuyên tại Kiên Lao. Trong thư 93 gửi về gia đình, cha Vinh đã ghi nhận: "Cánh đồng truyền giáo này không thấy lấy một ngày quang đãng, không ngày nào không phải cố gắng giữ nét vui tươi. Không ngày nào không có đau thương để khóc, không có lo toan để tìm phương bổ cứu…” Tại đây tất cả đều còn lạ lẫm: Ngôn ngữ, tập quán, đường đi, con người và bao nhiêu thứ phải làm quen, phải học.

Nhưng đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh đã phải nhận chức vụ giữa cảnh gian khó. Ðức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh được một giáo dân làm cho một hầm trú, và từ đây tòa giám mục của ngài là hầm trú ấy.

Hình ảnh lễ thụ phong và tòa giám mục hầm trú của đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh để lại trong lòng chúng ta thật nhiều suy nghĩ. Chức quyền luôn đồng nghĩa với hưởng thụ vật chất và những ưu đãi. Thế nhưng đức cha Va-len-tin đã chọn con đường của Chúa Giê-su, con đường phục vụ trong khiêm tốn, con đường đem Chúa đến cho muôn người trong gian khó hy sinh từ bỏ.

Hình ảnh của đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh cho chúng ta một gương mẫu và chúng ta thành tâm dâng Chúa những lời cầu nguyện cho các mục tử của Chúa:

Lạy Chúa, hình ảnh đức cha Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh thật khó phai trong lòng người dân Việt, hình ảnh ấy dẫn chúng con về với Chúa. Xin cho chúng con những mục tử họa lại hình ảnh của Chúa. Xin cho chúng con những mục tử không tìm hư danh cho mình, nhưng tìm vinh quang Thiên Chúa. Xin cho Giáo Hội những mục tử khó nghèo, tìm ý Chúa trong mọi cảnh huống, dấn thân phục vụ dù có phải hy sinh thân mình.

Lạy Chúa, Giáo Hội của Chúa vẫn còn đó những vết nhơ, xin Chúa thanh tẩy trong biển thương xót vô bờ của Chúa. Xin cho chúng con biết cộng tác và nâng đỡ các mục tử bằng cả vật chất lẫn tinh thần. Xin thánh giám mục Va-len-tin Bê-ri-ô Ô-choa Vinh phù giúp các ngài luôn mãi. Amen

Đa Minh Thái Bình, tổng hợp

Tham khảo nguồn tin:  https://hddmvn.net/

http://daminhrosalima.net/